خط محقق از شیوه‌های مهم خوشنویسی اسلامی و از جمله خطوط ششگانه است که ابداع یا سامان دادن آنها را به ابن مقله نسبت داده‌اند. برخی از خطاطان خط محقق را پدر خطوط (عربی) گفته‌اند. این خط از خطوط اصیل اسلامی می‌باشد. خط محقق نزدیکترین خط به کوفی ساده‌است. در این خط اشکال حروف یکدست، یکنواخت و درشت اندام است که با فواصل منظم و بدون تداخل حروف می‌باشد.

خط نسخ، خطی ابداع شده در در اوایل قرن سوم هجری قمری توسط ابن مقله ابن موگلای شیرازی که در ابتدا خطی هم پایهٔ خط کوفی بود. نسخ یعنی نسخه برداری یا رونوشت کردن و کپی کردن خط نسخ در واقع اولین خطی بود که برای تکمیل کردن نواقص و اشکالات خط کوفی و اضافه کردن اعراب و حرکات و آواها اختراع شد. این خط از دو خط قبطی و سریانی اخذ شده بود. هرچند برخی معتقدند که خط نسخ پیش از ابن مقله نیز وجود داشته ولی آنچه مسلم است آنکه او این خط را به اوج و کمال رسانیده.

خط نسخ بطورکلی از اواخر قرن دوم هجری رایج شد. ولی تا اواخر قرن سوم هجری چندان متداول نبود. این خط به تمام سرزمین‌های شرقی که تحت لوای اسلام بوده‌اند، گسترش یافت. ایرانیان برای نیازهایی چون کتابت نوعی نسخ بکار می‌بردند که متفاوت بود. امتیاز مهم خط نسخ در رعایت نسبت است، که یکی از قواعد مهم خوشنویسی می‌باشد که موجب زیبایی خط است.

از سده پنجم هجری تاکنون در کتابت قرآن اغلب از خط نسخ استفاده شده است.

یکی از نسخ نویسان مشهور ایرانی احمد نیریزی معروف به سلطانی است. او در حدود ۳۰۰ سال پیش می زیسته است. از شاهکارهای استاد احمد نیریزی یک قرآن نفیس به خط نسخ است که استاد در حاشیه آن اختلاف قرائت قراء سبعه را کتابت نموده است.

غلام حسین امیرخانی (۱۳۱۸ تکیه ناوه در طالقان) فرزند رستم، از هنرمندان و خوشنویسان معاصر ایران است. او دو سال اول دبستان را در طالقان طی می‌کند، سپس با استقرار خانواده اش در تهران تحصیلات ابتدایی خود را در دبستان مسعود سعد سلمان، به اتمام رساندو دوره دبیرستان را همراه با کار، در کلاس‌های آزاد طی می‌کند. سپس به...

متولد 1339 شمسی در شیراز، آموزش خوشنویسی را از 1354 نزد آقای نصر الله معین اصفهانی آغاز و پس از دریافت گواهینامه ممتاز از انجمن خوشنویسان ایران، در محضر استاد غلامحسین امیرخانی، استاد ارشد انجمن خوشنویسان، به صورت حضوری و مکاتبه ای آموزش های تکمیلی را دریافت کرد. سپس مدتی در پست ریاست انجمن خوشنویسان استان اصفهان فعالیت کرد و پس از مهاجرت به تهران در 1367 به عضویت شورای عالی انجمن خوشنویسان ایران درآمد .او در سال 1378 موفق به دریافت گواهینامه استادی از انجمن خوشنویسان ایران گردید و موفقیت های بی شماری را کسب کرد که از آن جمله اند :...

زندگینامه

۱۵/۱۱/۱۳۳۷ – ۴ / ۲ / ۱۹۵۹: تولد

۱۳۴۴: آغاز خوشنویسی – آموزش نستعلیق نزد آقای ابن علی بابایی

۱۳۵۴: خوشنویسی اولین کتاب

۱۳۵۵: ورود به انجمن خوشنویسان ایران و....

 قبل از اسلام خطوط مختلفى از جمله میخى و پهلوى و اوستائى در ایران متداول بوده است با ظهور دین اسلام نیاکان ما الفبا وخطوط اسلامى را پذیرا شدند خط متداول آنزمان که نزدیک دو قرن قبل از اسلام شکل گرفته بود خط کوفى و نسخ قدیم بودکه از دو خط قبطى و سریانى اخذ شده بود .

 خطوط اصول

در اوایل قرن چهارم سال 310 هجرى قمرى ابن مقله بیضاوى شیرازى خطوطى را بوجود آورد که به خطوط اصول معروف شد که عبارتند از محقق – ریحان – ثلث – نسخ – رقاع و توقیع که وجه تمایز آنها اختلاف در شکل حروف و کلمات و نسبت سطح و دور در هر کدام مى باشد و براى این خطوط قواعدى وضع کرد و 12 اصل نوشت : ترکیب-کرسى-نسبت-ضعف-قوت-سطح-دور-صعود مجازى-نزول مجازى-اصول-صفا و شأن .بعد از ابن مقله ( حدود یک قرن) على ابن هلال مشهور به ابن بواب براى خط نسخ قواعد جدیدى بوجود آورد و آنرا کامل تر کرد و بعد در ....

مقدمه

     همانگونه كه قوانین برای اداره ی اجتماعات بشری اهمیت و ارزش دارد، برای علوم و صنایع و حرفه ها نیز بسیار حائز اهمیت است. از قوانین موضوعه ی بشری، چه اجتماعی و چه فنی آنچه كه بر پایه و اساس علمی استوار و مترقّی و مفید باشد، دوامش بیشتر خواهد بود.
اگر قانون در علوم و صنایع نباشد و ضابطه های آن رعایت نشود، عدم پیشرفت و ركود، بیم زوال و فنا آنرا تهدید می كند. لذا وجود قوانین و رعایت اجرای آن ضامن بقا و دوام علوم فنون و موضوعات آن می شود.
فنّ خط هم كه از نظری علم و از نظر دیگر صنعت و هنر است متكی به ...

موازین سنجش
نسبت یا تناسب كه قاعده ی دوم از دستگاه حُسن تشكیل است. عبارت از آن است كه هر خطی را كه با یك قلم نویسند، حروفِ همجنس و شكلهای مشابه آن – در حدّ تعلیم آن خطّ به یك اندازه و موافق هم باشد.
به طوری كه اجزاء خط از فرد و مركّب، درشت یا ریز - نسبت به انتخاب قلم نویسنده - از حد معیّن خود خارج نگردد. و اجزاء مشابه به نظر یكسان درآید و كوچك وبزرگ ننماید؛ مثلاً حرف نون را در یكجا كوچك و یكجا بزرگ و گنده ننویسد.
میرزا جعفر بایسنغری گوید: «نسبت عبارتست از مساوات حروف مانند:...